Οι τελευταίες μέρες του Γέροντος Σωφρονίου του Αγιορείτου, της Μονής Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας (+11 Ιουλίου 1993)
Έτσι έλεγα επιμόνως :«Θεέ μου, δώρισε πλουσίαν είσοδον στο δούλο σου και τοποθέτησε την ψυχή του μαζί με τους Πατέρες του» και ονόμαζα όλους τους συντρόφους του ασκητές πού ήξερα ότι είχε στο Αγιον Όρος, αρχίζοντας από τον Άγιο Σιλουανό και μετά όλους τους άλλους.
Την τελευταία μέρα πήγα να τον δω στις έξι το πρωΐ. Ηταν Κυριακή και τελούσα την πρωϊνή λειτουργία, ενώ ο πάτερ Κύριλλος μαζί με τους άλλους ιερείς θα τελούσαν τη δεύτερη. Αντιλήφθηκα ότι επρόκειτο να μας αφήσει τη μέρα εκείνη. Πήγα και άρχισα την Πρόθεση. Οι Ώρες άρχισαν στις εφτά και μετά ακολούθησε η λειτουργία. Είπα μόνο τις ευχές της Αναφοράς, διότι στο μοναστήρι μας έχουμε τη συνήθεια να τις διαβάζουμε εκφώνως. Για τις υπόλοιπες η προσευχή μου ήταν συνεχώς: «Κόριε, δώρισε πλουσίαν είσοδο στη βασιλεία σου στο δούλο σου». Η λειτουργία εκείνη ήταν διαφορετική απ΄όλες τις άλλες. Τη στιγμή που είπα «Τα άγια τοις αγίοις» ο πάτερ Κύριλλος εισήλθε το ιερό. Κοιτάξαμε ο ένας τον άλλο, άρχισε να κλαίει κι εννόησα ότι ο πάτερ Σωφρόνιος είχε φύγει. Ρωτώντας ποιά ώρα είχε αναχωρήσει ήξερα ότι ήταν η ώρα πού διάβαζα το ευαγγέλιο. Πήγα παράμερα, διότι ο πάτερ Κύριλλος ήθελε να μιλήσει μαζί μου και μου είπε: «Μετάδωσε την Κοινωνία στους πιστούς και μετά ανακοίνωσε την αναχώρηση του πατρός Σωφρονίου και κάνε το πρώτο Τρισάγιο θα κάνω το ίδιο στη δεύτερη λειτουργία». Έτσι διαμοίρασα τον Αμνό και μετάλαβα· μετέδωσα στους πιστούς τη Θεία Κοινωνία και τελείωσα τη Θεία Λειτουργία. Δεν γνωρίζω πώς τα κατάφερα. Μετά βγήκα έξω και είπα στον κόσμο: «Αγαπητοί μου αδελφοί, ο Χριστός ο Θεός μας είναι το σημείο του Θεού για όλες τις γενεές αυτής της εποχής, διότι στα λόγια του βρίσκουμε τη σωτηρία και τη λύση κάθε ανθρώπινου προβλήματος. Και τώρα πρέπει να κάνουμε όπως μας διδάσκει η λειτουργία, δηλαδή να ευχαριστήσουμε, να ικετεύσουμε, να παρακαλέσουμε. Έτσι ας ευχαριστήσουμε το Θεό πού μας έχει δώσει τέτοιο πατέρα κι ας προσευχηθούμε για την ανάπαυση της ψυχής του». «Ευλογητός ο Θεός ήμων…», κι άρχισα το Τρισάγιο. Τον βάλαμε στην εκκλησία για τέσσερις μέρες, διότι η Κρύπτη δεν ήταν ακόμη τελειωμένη κι ο τάφος δεν είχε ακόμην κτισθεί. Τον αφήσαμε ακάλυπτο στην εκκλησία για τέσσερι μέρες και συνεχώς διαβάζαμε τα άγια Ευαγγέλια από την αρχή ως το τέλος, ξανά και ξανά, όπως είναι το έθος για ιερείς. Διαβάζαμε τα άγια εϋαγγέλία και διαβάζαμε Τρισάγια καιι άλλες προσευχές. Είχαμε τις ακολουθίες, τη λειτουργία αυτός ήταν εκεί, στη μέση της εκκλησίας για τέσσερεις μέρες Ήταν σαν Πάσχα, ήταν τέτοια όμορφη κι ευλογημένη ατμόσφαιρα! Κανένας δεν έδειξε οποιανδήποτε υστερία, καθένας προσευχόταν με έμπνευση. Είχα ένα φίλο αρχιμανδρίτη πού συνήθιζε να έρχεται στο Μοναστήρι κάθε χρόνο και να περνά λίγες εβδομάδες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τον πατέρα Ιερόθεο Βλάχο, ο οποίος έγραψε το βιβλίο «Μια βραδιά στην έρημο του Αγίου Όρους». Τώρα είναι μητροπολίτης Ναυπάκτου. Έφτασε μόλις έμαθε ότι ο πάτερ Σωφρόνιος πέθανε. Αισθάνθηκε την ατμόσφαιρα και μου είπε: «Αν ο πάτερ Σωφρόνιος δεν είναι άγιος, τότε δεν υπάρχουν άγιοι». Έτυχε να έχουμε μερικούς μοναχούς από το Άγιον Όρος, οι οποίοι ήρθαν για να δουν τον πάτερ Σωφρόνιο, μα δεν τον βρήκαν ζωντανό. Ο πάτερ Τύχων από τη Σιμωνόπετρα ήταν ένας από αυτούς. Κάθε φορά πού έρχονταν Έλληνες στην Αγγλία για ιατρικούς λόγους είχαν την συνήθεια να έρχονται στο Μοναστήρι για να τους διαβαστεΐ μια προσευχή από τον πάτερ Σωφρόνιο, διότι πολλοί είχαν θεραπευθεί. Την τρίτη ή την τέταρτη μέρα μετά το θάνατο του πάτερ Σωφρονίου ήρθε μια οικογένεια με ένα παιδί δεκατριών χρονών. Είχε όγκο στον εγκέφαλο κι η εγχείρηση του ήταν καθορισμένη για την επόμενη μέρα. Ο πάτερ Τύχων ο Σιμωνοπετρίτης ήλθε και μου είπε: «Αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ λυπημένοι ήρθαν και δεν βρήκαν τον πάτερ Σωφρόνιο. Γιατί δεν διαβάζεις μερικές προσευχές για το παιδί»; Του είπα: «ας πάμε μαζί. Έλα και κάνε μου τον αναγνώστη. Θα διαβάσουμε μερικές προσευχές στο άλλο παρεκκλήσι». Πήγαμε και διαβάσαμε τις προσευχές για το παιδί και στο τέλος ο πάτερ Τύχων είπε: «Ξέρεις, γιατί δεν περνάτε το παιδί κάτω από το φέρετρο του πάτερ Σωφρονίου; Θα θεραπευθεί. Χάνουμε το χρόνο μας διαβάζοντας προσευχές». Του απάντησα ότι δεν μπορούσα να το κάνω αυτό, διότι ο κόσμος μπορούσε να πει ότι μόλις έχει πεθάνει και ήδη προσπαθούμε να προωθήσουμε την αγιοποίηση του. «Να το κάνεις εσύ», του είπα. «Είσαι Αγιορείτης μοναχός. Δεν θα πει κανένας τίποτε». Πήρε το αγόρι από το χέρι και το πέρασε κάτω από το φέρετρο. Την επομένη έκαναν εγχείρηση στο παιδί και δεν βρήκαν τίποτε. Έκλεισαν το κρανίο και είπαν: «Λανθασμένη διάγνωση. Θα ήταν πιθανώς φλόγωση». Έτυχε το παιδί να συνοδεύεται από ένα γιατρό από την Ελλάδα, πού είχε τις πλάκες ακτίνων Χ πού έδειχναν τον όγκο, πού τους είπε: «Ξέρετε καλά τί σημαίνει αυτή η “λανθασμένη διάγνωση”». Το παιδί μεγάλωσε. Τώρα είναι 27 χρονών και είναι πολύ καλά.
Αρχ. Ζαχαρίας – Μετάφραση Θ. Κυριάκου.
Πηγή: Οι τελευταίες μέρες του Γέροντος Σωφρονίου (+11 Ιουλίου 1993), Περιοδικό «Παρά την Λίμνην», Μηνιαία έκδοση Εκκλησίας Αγίου Δημητρίου Παραλιμνίου, περίοδος β΄, έτος ιη΄, αρ. 7, Ιούλιος 2008
ἐκ τοῦ Ὄρους καί μετάβασης μας στήν Ἀγγλία, ἡ συνάντηση μας μέ τόν ἀείμνηστο ὁσιώτατον Γέροντα Σωφρόνιο. Εἴχαμε τήν εὐλογία νά μείνωμε δύο μέρες κοντά του καί κατ’ αὐτές εἴχαμε συναντήσεις τό πρωΐ καί τό ἀπόγευμα ὅπου ὁ μακάριος Γέροντας μᾶς ἐνέπλησε κυριολεκτικά μέ τόν θεόπνευστο λόγο του. 
ειτουργός τῶν ἁγίων μυστηρίων ἀλλά θερμός ἱκέτης ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας. «Ὁ Ἱερουργός τοῦ Μυστηρίου τῆς Λειτουργίας ἵσταται ἐν ἀμέσῳ ἐγγύτητι πρός τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ, ὅστις εἶναι τό «πλήρωμα τοῦ Νόμου καί τῶν προφητῶν» (Λειτουργία ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου) καί διά τοῦ ὁποίου ἐγενόμεθα κάτοχοι «ρημάτων ζωῆς αἰωνίου» (Ἰω. 68, Β,8) (10) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου:Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστί, σ.364). Ὁμιλώντας ἐκ τῆς πείρας του ὡς ἁγιορείτου ἐρημίτου ἱερέως μᾶς φανερώνει τό μυστήριο τῆς διάβασης ἐκ τῆς προσκαίρου πραγματικότητος εἰς τήν αἰώνιαν πραγματικότητα, πού μᾶς προετοιμάζει ἡ θεία Λειτουργία. Γράφει περί αὐτοῦ «Τό πλήρωμα αὐτῆς (τῆς Θείας λειτουργίας) αἰχμαλωτίζει ἡμᾶς ὁλοτελῶς τοσοῦτον, ὥστε, ὅτε ἤμην ἐν τῇ ἐρήμῳ καί ἐτέλουν μόνος τήν Λειτουργίαν, ἔχων μετ’ ἐμοῦ μόνον ἕνα μοναχόν - ὅστις ἤρχετο, ἵνα ἀπαντᾶ εἰς τάς δεήσεις τῶν ἐκτενῶν, ἀναγινώσκῃ τόν Ἀπόστολον καί παρέχη τήν λοιπήν ἀναγκαίαν συμμετοχήν, εἰς τόπον λαοῦ- τότε οὔτε ἐγώ οὔτε ὁ μοναχός ἐκεῖνος ἡσθάνθημεν ποτέ ἔλλειψιν τινά: Ἅπας ὁ κόσμος ἦτο ἐκεῖ μεθ’ ἡμῶν. Καί ὁ κόσμος καί ὁ Κύριος. Ὁ Κύριος καί ἡ αἰωνιότης. Ἡ πεῖρα αὔτη τῆς ἐρήμου ἐδίδαξεν ἐμέ νά προσεύχωμαι διά τῆς Ἱερατικῆς προσευχῆς καί μετά τοῦ λαοῦ καί ἄνευ τῆς ὁρατῆς αὐτοῦ παρουσίας» (11) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου:Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστί, σ.367). Ὁ Ἱερεύς ὡς λειτουργός τῶν ἁγίων μυστηρίων καί ὡς ποιμήν τῶν λογικῶν προβάτων τοῦ Χριστοῦ κινείται μεταξύ αὐτῶν τῶν δύο πόλων, ἀφοῦ ἀναπόφευκτα τό ἕνα ὁδηγεῖ στό ἄλλο. 
εἶναι θυσία ὑπέρ τῶν ἀμαρτιῶν τῆς ἀνθρωπότητος. Ἰδού διά τί, συναντώμενοι μετά τῆς συνθλιπτικῆς μάζης τῆς ἀμαρτίας, εἴτε ἐντός, εἴτε ἐκτός ἡμῶν, δέν παύομεν νά παραμένωμεν ἐντός τῆς λειτουργικῆς πράξεως. Ὅταν ἔχωμεν τοιαύτην συνείδησιν περί ἱερωσύνης, ἅπασα ἡ ζωή ἡμῶν ἀποτελεῖ διακονίαν πρός σωτηρίαν τοῦ κόσμου. Εἰς τοῦτο συνίσταται ἡ οὐσία τοῦ εἰς ἡμᾶς Θείου δώρου: «τοῦ Βασιλείου Ἱερατεύματος» (17) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου:Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστί, σ. 370). Εξ ὅλων αὐτῶν καταλαβαίνωμεν ὅτι ὁ Ἱερεύς εἶναι πράγματι στήν «πρώτη γραμμή τοῦ πυρός» ἀγωνιζόμενος τῇ προσευχῇ καί τῇ Θείᾳ Λατρεία ὥστε «ὅλοι οἱ λαοί τῆς γῆς νά γνωρίσωσι τόν Κύριον ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ» ὅπως ὁ ἅγιος Σιλουανός προσηύχετο ὑπέρ ὅλου τοῦ κόσμου. Στο σημεῖο αὐτό, ἄξιο προσοχῆς εἶναι τό γεγονός ὅτι ὁ Θεόφρων Γέρων Σωφρώνιος, δέν διστάζει νά μᾶς μιλήσει καί γιά ἕνα θέμα πού λίγοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τό ἀγγίζουν, ὡς ἄκρως ἱερώτατον καί κρύφιον τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μᾶς γράφει λοιπόν ὁ Γέροντας ὅτι «εἶναι δυνατόν νά εἶναι τις φορεύς τῆς χάριτος τοῦ «βασιλείου Ἱερατεύματος» (βλ. Α’Πέτρου 5 καί 9) καί ὅταν δέν φέρη ἱερατικό ἀξίωμα. Ἡ ἐσωτερική οὐσία τῆς Ἱερωσύνης ταύτης ἔγκειται εἰς τήν προσευχήν ὑπέρ ὅλου τοῦ κόσμου κατά τό ὑπόδειγμα (Ἰω. ιγ,15) τοῦ ἰδίου τοῦ Κυρίου. Δι’ ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους τό ὕστατον ἐφικτόν μέτρον εἶναι νά προσευχώμεθα ὑπέρ ὅλου τοῦ Ἀδάμ, ὡς καί ὑπέρ ἡμῶν τῶν ἰδίων. Τοιαύτη προσευχή ἀποτελεῖ σημεῖον ὅτι ἀποκαθίσταται ἐν ἡμῖν ἐκείνη ἡ «εἰκών», ἥτις παρεσχέθη ἐξ ἀρχῆς εἰς τόν ἄνθρωπον (Γεν. α, 26). Τά παθήματα τοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀνάστασις Αὐτοῦ ἐκόμισαν είς τήν ἀνθρωπότητα τήν χάριν ταύτην (Λουκ. Κδ,46,49). Πάντες καί ἔκαστος ἐκ τῶν πιστευόντων εἰς τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ ἐκλήθησαν νά δεχθοῦν τήν δωρεάν ταύτην ἐκ τοῦ Δωρεοδότου: νά γίνουν «Βασίλειον Ἱεράτευμα» Δέν ὑπάρχει τίμημα διά τήν εὐλογίαν ταύτην, ἥτις ἀποκτᾶται διά μακρᾶς καί ἐμπόνου ἀσκήσεως» (18) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου:Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστί, σ.370). 
ιά ἄλλη πτυχή τῆς διακονίας ἡμῶν. Πρός τόν Ἱερέα συμπεριφέρονται οἱ ἄνθρωποι, ὡς καί πρός τόν Θεόν. Ἀπορρίπτουν αὐτόν μετά τρομερᾶς εὐκολίας ὡς τι τό ἄχρηστον, μετά βεβαιότητος ὅτι, εὐθύς ὡς θά ἔχουν τήν ἀνάγκην αὐτοῦ, θά καλέσουν αὐτόν καί οὗτος δέν θά ἀρνηθῆ νά ἔλθη. «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσιν». (29) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου: Περί προσευχῆς, σ. 215). Ὅλοι οἱ λόγοι τοῦ Γέροντα Σωφρονίου εἶναι βγαλμένοι μέσα ἀπό τήν μακράν πεῖρα τῆς θεοδίδακτης διά πόνων καί κόπων πολλῆς ζωῆς του. Ἔτσι στή συνέχεια θίγει ἕνα πάρα πολύ βασικό στοιχεῖο, λεπτό στήν διάκριση του καί στό χειρισμό του, πού τόσο ὅμως ὅλους μᾶς τραυματίζει, ἰδιαίτερα στίς μέρες μας. Λέγει λοιπόν «οὐδόλως εἶναι ἁπλοῦν εἰς τόν μοναχόν νά βαστάση τόν κόπον τῆς πνευματικῆς πατρότητος. Καί τοῦτο, διότι εἶναι μέν εὐεργετική εἰς αὐτόν προσωπικῶς ἡ περί αὐτοῦ λίαν ἀρνητική γνώμη τῶν ἀνθρώπων. Δεδομένου ὅτι ἡ ἐκ μέρους αὐτῶν κατάκρισις βοηθεῖ αὐτόν νά ταπεινοῦται καί οὕτως ἐκ τῆς ἐμπόνου αὐτοῦ καρδίας νά προσφέρη εἰς τόν Θεόν θερμοτέραν προσευχήν... - ἐάν ὅμως οὗτος τελῆ τό διακόνημα τοῦ πνευματικοῦ πατρός (Ἱερέως – ποιμένος-) πᾶς ἀρνητικός λόγος περί αὐτοῦ ἐμπνέει δυσπιστίαν εἰς τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀνάγκην καθοδήγησις, παρηγορίας καί στηριγμοῦ. Ἡ λύπη αὐτοῦ γίνεται διπλή: Λυπεῖται δι’ ἑαυτόν, διότι ζῆ ἀναξίως πρός τήν κλῆσιν αὐτοῦ, λυπεῖται καί διά τήν ζημιάν, τήν ὁποίαν ὑφίσταται ὅλη ἡ Ἐκκλησία, ὅλη ἡ ἀνθρωπότης, ὅταν καταστρέφηται τό κῦρος τῶν Ἱερουργῶν. Ἡ ἀνυπακοή εἰς τόν λόγον τῶν πνευματικῶν πατέρων εἶναι ἰσοδύναμος πρός τήν ἀπόρριψιν τοῦ λόγου τοῦ ἰδίου τοῦ Χριστοῦ. «Ὁ ἀκούων ὑμῶν Ἐμοῦ ἀκούει καί ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς Ἐμέ ἀθετεῖ» (Λουκ. 10,16). Εἶναι ἐξαιρετικά σημαντικόν, ὅπως μεταξύ τῶν Ἱερέων καί τῶν Ἐπισκόπων ὑπάρχῃ γνήσιος σεβασμός καί ἀμοιβαία ἐκτίμησις. Ὅπως αἴρωνται μεταξύ αὐτῶν αἱ κατηγορίαι τοῦ ἑνός διά τόν ἄλλον, καταπαύη ἡ πάλη διά τήν ἐξουσίαν, ὁ φθόνος πρός ἐκείνους, οἴτινες ὑπερέχουν διά τῶν χαρισμάτων αὐτῶν. Καί ἐάν εἰσέτι ὑπάρχουν ἀνεπάρκειαι τινές εἰς τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλον λειτουργόν της Ἐκκλησίας ( καί τίς εἶναι τέλειος έκ τῶν ἀνθρώπων;) κάλλιον εἶναι νά ἐμπνεύσωμεν εἰς τούς πιστούς ἐμπιστοσύνην πρός ἐκείνους τούς Ἱερείς, πρός τούς ὁποίους θά ἦτο εὔκολον πρακτικῶς νά ἀπευθύνωνται ἕνεκα τῶν γεωγραφικῶν συνθηκῶν ἤ ἄλλου τινός λόγου. Αὐτή ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν Χριστιανῶν πρός τούς λειτουργούς θά ἀποβῇ πηγή ἐμπνεύσεως διά τούς τελευταίους, ὥστε νά εἴπουν ἀληθινόν λόγον. Γνωρίζομεν ἐκ τῶν λόγων τοῦ ἰδίου τού Κυρίου ὅτι «ἐπί τῆς Μωϋσέως καθέδρας» ἐκάθηντο ἀνάξια πρόσωπα καί ὅμως ὁ Χριστός προέτρεπε τόν λαόν νά ἀκούῃ τῶν ποιμένων αὐτοῦ, νά τηρῆ τά ἐντελλόμενα ὑπ’ αὐτῶν, μή μιμούμενος τόν τρόπον τῆς ζωῆς ἤ τῶν πράξεων αὐτῶν» (30) (Ἀρχιμ. Σοφρωνίου: Περί προσευχῆς, σ. 218 καί 219). Πόσο σύγχρονα, πόσον πραγματικά καί πόσον μᾶς πονοῦν ὄντως οἱ ἀνωτέρῳ λόγοι τοῦ μακαρίου Πατρός!